Ο Άγγελος Βιδάλης, στέλεχος σε αποστολές στην Ειδομένη, βρέθηκε στη Μυτιλήνη, για ένα γάμο. Κατέγραψε τις σκέψεις του μαζί με λίγες φωτογραφίες, συγκρίνοντας αναπόφευκτα την είσοδο ενός πρόσφυγα στην Ελλάδα από ένα νησί, με την έξοδο του από την Ειδομένη.
Στα χρόνια μας, συμβαίνει ένα από τα μεγαλύτερα προσφυγικά ρεύματα στη γνωστή ιστορία. Βέβαια, γενικά επικρατεί μια σύγχυση στο κόσμο, όπου άλλοι βλέπουν πρόσφυγες, άλλοι λαθρομετανάστες, άλλοι δε θέλουν να ξέρουν τίποτα κι άλλοι θέλουν να βιώσουν το γεγονός από μέσα, υπακούοντας στο Κινέζικο ρητό που αναφέρει ο Καζαντζάκης και λέει "Την κατάρα μου να 'χεις και να γεννηθείς σε μια ενδιαφέρουσα εποχή".
Κι όταν ξεκινάς να βιώσεις αυτό το από μέσα, ωθούμενος από την διάθεση να βοηθήσεις, αλλά κι από τη σκέψη ότι δε γίνεται να μην εμπλακώ με όλες μου τις αισθήσεις και όλα μου τα συναισθήματα, τότε μέσα σου γίνονται πολλές ψυχικές ζυμώσεις. Άλλες σε κάνουν να τρομάζεις για το τι είναι ο άνθρωπος κι άλλες να δακρύζεις για τη μεγαλοψυχία που μπορεί να φτάσει, όταν αφήσει το Θεό να αγγίξει τη καρδιά του!
Έτυχε να βρεθώ στη Μυτιλήνη για το γάμο της ανηψιάς μου.
Από το αεροδρόμιο και σε όλη τη διαδρομή μέχρι το Μόλυβο, τόπο καταγωγής του γαμπρού μου, βλέπεις χαραγμένα τα σημάδια των προσφύγων που περάσανε και που συνεχίζουν να περνούν. Πεταμένα σωσίβια, σχισμένες βάρκες, ρούχα, παπούτσια και προσωπικά αντικείμενα.
Στην αρχή, πριν καταφθάσουν οι μεγάλες εθελοντικές ομάδες, όλα ήταν χωρίς κανένα έλεγχο και τυχαία. Μόνη βοήθεια το Λιμενικό, όσοι τύχαινε να βρίσκονται σε κείνα τα νερά, οι κάτοικοι του νησιού και η διαίσθηση ή η διορατικότητα κάποιων για την καλύτερη λύση. Ότι συνέβη και στην Ειδομένη. Τώρα υπάρχει οργάνωση και τα πράγματα έχουν μια καλύτερη εικόνα.
Πέρασαν 31 χρόνια από τη πρώτη μου επίσκεψη! Πως πέρασαν..
Ανάμικτα μέσα μου τα συναισθήματα. Από τη μια η χαρά για το χαρμόσυνο γεγονός όπου δυο αγαπητοί μου άνθρωποι παραλληλίζουν τις πορείες τους και από την άλλη η σύγκριση όσων βίωσα στην Ειδομένη και όσων βιώνω στο Μόλυβο και την Εφταλού.
Η Εφταλού είναι λίγο έξω από το Μόλυβο και ακριβώς απέναντι είναι η Τουρκία και το σημείο από όπου ξεκινά ο διάπλους των προσφύγων. Τούρκικα σκάφη σε απόσυρση που επιστρατεύονται για ένα τελευταίο ταξίδι από επιτήδειους σε αστρονομικά ποσά. Φουσκωτά με εξωλέμβιες της εκμετάλλευσης από ανθρώπους που θα έπρεπε όμως να δίνουν το καλό παράδειγμα... και ο χορός καλά κρατεί. Στην Εφταλού είναι και η ταβέρνα που θα μαζευτεί να γιορτάσει ο κόσμος μετά το γάμο.
Είναι Παρασκευή 30 Οκτωβρίου 2015 και ώρα πέντε το απόγευμα. Πηγαίνω με την αδελφή μου από το Μόλυβο στην Εφταλού για το στόλισμα της ταβέρνας και για τις τελευταίες συνεννοήσεις.
Τα μάτια μου εκτός από το δρόμο, μιας και οδηγώ, βλέπουν σε όλη τη διαδρομή να περπατούν πρόσφυγες και εθελοντές με το χαρακτηριστικό γιλέκο ή το μπλουζάκι της οργάνωσης που υπηρετούν. Σταματάω και παίρνω έναν που έκανε σήμα. Σκωτσέζος, που είναι εδώ μια βδομάδα.
Στο υπόλοιπο της μικρής διαδρομής μας λέει τις εμπειρίες του.
Στο δρόμο μας προσπερνούν ή έρχονται από απέναντι, βιαστικά, αυτοκίνητα του Λιμενικού ή ενοικιαζόμενα με εθελοντές και διασώστες. Ένας οργασμός δραστηριότητας.
Στη παραλιακή διαδρομή εκεί που σκάει το κύμα, παρατημένα σκάφη που εκπλήρωσαν το σκοπό τους. Ξεβρασμένα σωσίβια παντού. Περιμένουν να τα μαζέψει ο Δήμος και να πάνε για καταστροφή. Θα τα περισυλλέξει σε λίγο το Λιμενικό και θα τα πάει από πίσω, έξω από το λιμάνι του Μολύβου.
Φτάνω στη ταβέρνα. Εδώ μπροστά είναι και το σημείο που καταφθάνουν οι πρόσφυγες. Παντού υπάρχουν παρατηρητές με κιάλια. Είναι εθελοντές, είναι ψαράδες, είναι όλα τα σκάφη που βρίσκονται εκεί, είναι τα φυλάκια του στρατού, είναι τα σκάφη του Λιμενικού που πηγαινοέρχονται στα ανοιχτά και είναι και το ελικόπτερο που πετάει σαρώνοντας με τη θερμική κάμερα για να εντοπίσει στα κρύα νερά, ζωντανούς ανθρώπους. Όποιος δει κάτι να έρχεται από απέναντι φωνάζει "Έρχεται βάρκα" και αμέσως ξεκινά η διαδικασία διάσωσης.
Λίγο πριν έφτασε άλλη μια βάρκα από απέναντι.
Κάποιοι πρόσφυγες έχουν κατέβει στα ρηχά. βιαστικά πηδούν στο νερό και βγαίνουν βρεγμένοι. Άλλοι περιμένουν να αράξει η βάρκα και πηδούν, βρέχοντας ότι λιγότερο μπορούν. Αμέσως έρχεται η βοήθεια. Ρούχα, ισοθερμικές κουβέρτες, νερό και πρώτες βοήθειες. Αυτό είναι το καλύτερο σενάριο... χωρίς μποφόρ, χωρίς βουλιαγμένο σκάφος.
Αφού συνέλθουν και ηρεμήσουν, οι εθελοντές τους οργανώνουν σε ομάδες και έρχονται λεωφορεία που θα τους πάνε στον προσωρινό καταυλισμό. Μετά οργανώνεται το ταξίδι για το λιμάνι της Μυτιλήνης κι από κει θα πάρουν το καράβι για την ενδοχώρα. Μετά πάλι σε λεωφορεία και καταλήγουν στην Ειδομένη για να συνεχίσουν το δύσκολο ταξίδι προς τα βόρεια της Ευρώπης. Αυτή η βάρκα έφτασε καλά. Είναι όλοι σώοι και αβλαβείς. Λίγες μέρες πριν όμως δεν έγινε έτσι... Βούλιαξε και χάθηκαν ζωές. Ανάμεσα τους δυστυχώς και παιδιά.
Περπατώ ανάμεσα στο μπούγιο από πρόσφυγες και εθελοντές και προσπαθώ να διαβάσω τι γίνεται στη ψυχή τους. Προσπαθώ να τους κοιτάξω στα μάτια, όπως έκανα και στην Ειδομένη. Λίγοι περπατάνε με ζωντάνια και αισιόδοξο βλέμμα. Οι περισσότεροι κάθονται ή στέκονται τυλιγμένοι με ότι τους έδωσαν και με βλέμμα άδειο κοιτούν απέναντι. Ίσως με ότι δύναμη τους έμεινε, ευχαριστούν το Θεό που τους έφερε ως εδώ.Ίσως και να αναρωτιούνται αν έπραξαν καλά. Πίσω ο πόλεμος, μπροστά η ξενιτιά.
Οι ματιές τους είναι αλλιώτικες από την Ειδομένη. Πιο αγριεμένες. Δεν υπάρχει η ανακούφιση και η κρυφή ελπίδα που βλέπεις στους περισσότερους, στα σύνορα. Εκεί έχει άλλο πόνο. Εδώ βλέπεις τον τρόμο του θανάτου.
Κλείνω τα μάτια μου να νιώσω το περιβάλλον.
Εδώ τα πράγματα είναι άγρια. Κι επειδή πρόκειται για πρόσφυγες πολέμου, θα κάνω τη σύγκριση λέγοντας ότι στην Ειδομένη είναι τα μετόπισθεν κι εδώ το μέτωπο, η πρώτη γραμμή μάχης! Τελικά η Ελλάδα είναι η χώρα που τους φέρεται καλύτερα από όλους.
Αν και ντρέπομαι, βγάζω μερικές φωτογραφίες κι ένα βίντεο με το κινητό. Επιστρέφω στη ταβέρνα να βοηθήσω. Βλέπω στο τραπέζι τα κιάλια του ιδιοκτήτη. Το μυαλό μου μένει εκεί έξω και κάθε τόσο όλοι σταματάμε και κοιτάμε τι γίνεται προς τη θάλασσα.
Σκέφτομαι ότι αύριο εδώ κάποιοι θα γλεντάνε και εκεί έξω κάποιοι μπορεί να δίνουν μάχη επιβίωσης! Τα αντίθετα της ζωής! Ο βορειοανατολικός δυναμώνει και θα φθάσει τα οκτώ μποφόρ αργότερα. Το πέρασμα βράζει και η μανιασμένη θάλασσα δεν υπόσχεται καμιά ασφάλεια. Ειδικά σε υπερφορτωμένα σκάφη με ανθρώπους που οι περισσότεροι δεν έχουν ιδέα από θάλασσα και πολλοί ίσως πρώτη φορά έχουν επαφή μαζί της. Όλοι εύχονται να μην υποχρεώσει η Τουρκική πλευρά με την απειλή των όπλων κάποια βάρκα να ξεκινήσει, όπως έγινε πρόσφατα. Τους ανάγκασαν να ξεκινήσουν με πολλά μποφόρ και αυτό δε το βλέπει το άπειρο μάτι, γιατί ο αέρας αυτός δεν επηρεάζει τα παράλια της Τουρκίας. Εκεί έχει μπουνάτσα, αλλά σε κάνα δυο μίλια αρχίζει να φαίνεται τι πρόκειται να συναντήσεις.
Θάλασσα δύσκολη ακόμη και για έμπειρους με καλό σκάφος. Πόσο μάλλον με σαπάκι υπερφορτωμένο με "ναυαγιστές", όπως αποκαλεί τους στεριανούς ο Καββαδίας.
Στο κέντρο τα παιδιά και γύρω γύρω οι μεγάλοι. Έτσι στέκονται στις βάρκες οι πρόσφυγες που τολμούν να έρθουν στην Ευρώπη του πολιτισμού. Κανόνας της διέλευσης είναι "όποιος πέσει δε σταματάμε. Τον αφήνουμε στη τύχη του". Σε κάποια σκάφη υπάρχει οδηγός που εγκαταλείπει δένοντας το τιμόνι ή αφήνει κάποιον στη θέση του κι επιστρέφει με άλλο σκάφος στη Τουρκία. Η βάρκα παίρνει νερά, και η αστάθεια μεγαλώνει. Οι τυχεροί απλά φθάνουν βρεγμένοι, φοβισμένοι και παγωμένοι. Αν όμως η αστάθεια ξεπεράσει τα όρια, ο καιρός δεν βοηθήσει, τότε το ναυάγιο είναι αναπόφευκτο και ζωές χάνονται. Ένας ανήθικος βωμός στη θάλασσα, που ακόμη και οι παλιοί θεοί, μπροστά του, κλείνουν τα μάτια τους.
Μόλις έφθασε ο φίλος του γαμπρού μου που είναι γιατρός. Ζει θεσσαλονίκη αλλά κατάγεται από δω και ευτυχώς ήρθε από τη Δευτέρα. Εξιστορεί τι βίωσε λίγες μέρες πριν με το ναυάγιο που ακούσαμε στις ειδήσεις.
Τρέξαμε αμέσως, λέει. Τα παιδιά τα έφερναν βρεγμένα και παγωμένα. Σαν νεκρά, τόσο παγωμένα... Αναίσθητα.
Σχίζαμε σωσίβια και ρούχα με ότι είχαμε. Με νυστέρια και με τα χέρια. Φορούσαν τα πιο πολλά δυο και τρία πουλόβερ για το κρύο. Κάτι που λειτούργησε αρνητικά μόλις βρέθηκαν στο νερό. Τα γυρνούσαμε ανάποδα κι έτρεχε το νερό από μέσα τους. Μετά αρχίζαμε την ανάνηψη. Γύρω φωνές απόγνωσης κι ουρλιαχτά για το κακό. Δεν έζησα ποτέ ξανά κάτι τέτοιο...
Ένας άλλος φίλος μου λέει φωνάζοντας, ο γιατρός έσωσε εφτά παιδιά!
Αμέσως το βλέμμα του γιατρού σκοτεινιάζει. Ναι λέει, αλλά δε τα έσωσα όλα..
Νοιώθω τη ταραχή του, τόσο έντονη ήταν. Σιωπήσαμε όλοι...
Βγαίνουμε έξω. Ένα αμάξι με έναν διασώστη φεύγει με ταχύτητα. Εντοπίστηκε ναυαγός μας λέει ο Λιμενικός που είναι ντόπιος και γνωστός του γιατρού. Τα παιδιά του Λιμενικού, μου λέει ο γιατρός, είναι εδώ στα όρια της κατάθλιψης. Δεν κάνουν πια απλά τη δουλειά τους, εκτελούν έργο. Έχει ξεπεραστεί το καθήκον και λειτουργεί η συμπόνια και η ανθρωπιά. Δε χρειάζεται, οι πρόσφυγες, να σχίσουν πια τις βάρκες για να θεωρηθούν ναυαγοί. Πάμε κι εμείς μαζί. Ο γάμος ξεχάστηκε, τόσο έντονα είναι όλα εδώ. Ευτυχώς δεν ήταν κάτι σοβαρό. Όλα καλά. Η ώρα πήγε εφτά και ο αέρας λυσσομανά. Έφτασε σε ριπές τα οχτώ. Ο Θεός να βάλει το χέρι του. Αν και τα πράγματα δείχνουν ήρεμα στη παραλία, το ελικόπτερο πετάει ακόμα και σαρώνει τη περιοχή.
Σάββατο 31 Οκτωβρίου 2015, ώρα οχτώ το βράδυ. Έγινε ο γάμος και φθάνω από τους πρώτους στην Εφταλού. Πηγαίνω στη παραλία. Ο αέρας το ίδιο και περισσότερο δυνατός από χθες. Η θάλασσα έχει ασπράδες μέσα που φεγγοβολούν. Δε ταξιδεύει τίποτα. Ερημιά σήμερα. Ευτυχώς! Δεν είναι κανείς εδώ. Όμως το μέρος εκπέμπει με ότι ποτίστηκε όλο αυτό διάστημα. Ξαφνικά νοιώθω ότι δεν είμαι μόνος... Μια ανατριχίλα διαπερνά τη σπονδυλική μου στήλη. Είναι όσοι έχασαν εδώ τη ζωή τους και προσπαθούν έστω κι από κει να ακολουθήσουν τους υπόλοιπους στο δύσκολο ταξίδι της νέας ζωής. Το μέρος γίνεται αβάσταχτα βαρύ και δεν το αντέχω άλλο. Πηγαίνω μέσα στη ταβέρνα. Έχω ανάγκη να βρεθώ ανάμεσα στο κόσμο που άρχισε να φθάνει για να γιορτάσει τη ζωή!
Όσο για τους πρόσφυγες, το μυαλό μου πάει και πάλι στον Καζαντζάκη. Πάει σε αυτό που ζήτησε να γραφεί στο τάφο του. Είναι σαν να τους βλέπω να λένε σε ένα άλλο επίπεδο "Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβούμαι τίποτα, είμαι λέφτερος". Στο επίπεδο του θάρρους που έδειξαν, ξεκινώντας το ταξίδι στο άγνωστο. Αλήθεια... δε ξέρω αν θέλει περισσότερο θάρρος να μείνεις εκεί ή να φύγεις αφήνοντας τη ζωή σου πίσω σου.
Ένα μικρό βίντεο από το έργο αυτών των ανθρώπων.
Δείτε πως μπορείτε να βοηθήσετε ΕΔΩ
Ο όποιος Πόλεμος θα τελειώσει
όταν όλοι μας θα γίνουμε ουσιαστικά ενεργοί απέναντι στο κακό.
ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΤΟ NEWSLETTER ΓΙΑ ΝΑ ΕΝΗΜΕΡΩΝΕΣΤΕ ΑΜΕΣΑ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΡΑΣΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΜΑΣ.
|
